قرطاس

یا رب

سوال:

منظور از آيه 128 شعراء چيست ؟

==========

پاسخ:

«ريع» به معناى‏ دامنه‏ى كوه و تپه است.
«مَصانع» دژ و قصر محكم و بلند را گويند.
و كلمه‏ى «بَطش» به معناى‏ گرفتن با قهر و غلبه و قدرت است.
در اين آيات، قرآن از اصل ساختمان سازى‏ در دامنه‏ى كوه و ساختن دژ و داشتن قدرت انتقاد نمى‏كند.
آنچه مورد انتقاد است، هدف هاى‏ نامقدّس، «تَعبَثون» و خيال هاى‏ واهي، «لعلّكم تخلدون» و تجاوز از اعتدال است.
«جبّارين» در روايات مى‏خوانيم: يكى‏ از ياران رسول اكرم (صَليَّ اللهُ عليهِ و آله) بر بام خانه‏اش قبّه‏اى‏ ساخته بود. حضرت از ديدن آن ناراحت شد.
صاحب خانه چون چنين ديد، قبّه را خراب كرد.
رسول خدا بار ديگر كه قبّه را نديد، پرسيد:
قبّه چه شد؟ گفتند: همين كه صاحبش ديد شما ناراضى‏ هستيد آن را خراب كرد. پيامبر فرمود: «اِنّ كلّ بناء وبال على‏ صاحبه الاّ ما لابدّ منه» هر ساختمانى‏ كه مورد نياز نباشد، در قيامت وبال صاحبش خواهد بود.
1- سابقه‏ى بناهاى‏ بلند به زمان هود مى‏رسد. (أتبنون بكلّ ريع آيه)
2- حرص، انسان را رها نمى‏كند. (بكلّ ريع)
3- آنچه در چشم دنياپرستان جلوه دارد، در نظر اولياى‏ خدا خوار است و مردم را به خاطر آن سرزنش مى‏كنند. (أتبنون… تعبثون)
4- تمدن و رفاه كاذب، عامل غرور و مانع حقّ پذيرى‏ است. (أتبنون)
5- شروع كار انبيا با انتقاد از وضع نابسامان موجود و بيدار كردن وجدان ها از طريق سؤال است. (أتبنون بكلّ ريع …)
6- كارهاى‏ ستمگران، يا براى‏ مطرح كردن خود است (آيه) يا براى‏ بقاى‏ خود (تخلدون) يا استثمار و استعمار مردم است. (جبّارين)
7- در هر كارى‏ بايد هدفى‏ والا داشت. (أتبنون… تعبثون)
8- ثروت، سرمايه وساختمان هاى‏ بلند در دست نااهلان، براى‏ ارضاى‏ هوا و هوس است. (تعبثون)
9- انتقاد قرآن از روحيّه‏ى كاخ نشينى‏ و عيّاشى‏ است، نه اصل ساختمان. (تعبثون) (توليد، ابتكار، هنر و بكارگيرى‏ امكانات و نيروى‏ انسانى‏ و… بايد در مسير نياز واقعى‏ باشد، نه بيهوده)
10- قصرها وكاخ ها، زندگى‏ را جاودانه نمى‏كنند. (تتّخذون مصانع لعلّكم تخلدون)
11- آفات ساختمان، چهار چيز است: الف: حرص و اسراف. (بكلّ ريع) ب: تفاخر و خودنمايي. (آيه) ج: بُلهوسي. (تَعبَثون) د: دنيا گرايى‏ و غفلت. (لعلّكم تخلدون)
12- قوانين كيفرى‏ بايد عادلانه باشد. (قرآن از كيفرهاى‏ ظالمانه انتقاد مى‏كند) (بَطَشتم جبّارين)
13- دينداري، محور و رهبر و الگو لازم دارد. (فاتّقوا الله و اَطعيون)
14- دينداري، هم پرواى‏ قلبى‏ است و هم اطاعت عملي. (فاتّقوا الله و اَطعيون)
15- بى‏ تقوايى‏ عامل همه‏ى مفاسد است. حضرت هود پس از انتقاد از فكر و عمل كافران فرمود: (فاتّقوا الله…)

تفسیر نور