قول بغدادی در فرقه ها
از آنجا که فرق بین این فرقههای ششگانه ناچیز است، صحیح نیست که هر تفاوتی را یک آیین و اصحاب آن را یک فرقه دانست. و برای همین مطلب، بغدادی سه فرقه را ذکر کرده است و ما نیز او را پیروی میکنیم:
۱۱.۱ - جارودیه
تابعان ابیالجارود و او زیاد بن منذر است.
۱۱.۱.۱ - دیدگاه نجاشی
نجاشی گوید: همدانی خارفی کور کوفی و از اصحاب امام باقر (علیهالسلام) میباشد و وقتی زید خروج کرد مذهبش را تغییر داد.
۸.۴.۱ - دیدگاه نوبختی
نوبختی میگوید: زیاد بن منذر همان کسی است که ابالجارود نامیده شده است. امام باقر (علیهالسلام) نام وی را مرحوب نهادهاند و ذکر کرده است که مرحوب، شیطانی است کور که ساکن دریاست و ابوالجارود هم چشمش کور بود و هم قلبش.
و جارودیه دو فرقه گشتند، یک فرقه معتقدند: علی (علیهالسلام) بر امامت فرزندش حسن تصریح کرد و سپس حسن بر امام برادرش حسین بعد از او تصریح کرد و پس از حسن و حسین امامت به صورت شوری در فرزندان آن دو درآمد.
پس هر کس از آنها که با شمشیر عریان خروج کند و مردم را به دینش بخواند و عالم و عارف باشد، او امام است.
و فرقة دیگر گمان میکردند که پیامبر تصریح کردهاند بر امامت حسن بعد از علی و امامت حسین بعد از حسن.
۱۱.۱.۳ - دیدگاه اشعری
ابوالحسن اشعری میگوید: جارودیه گمان میکردند پیامبر بر علی بن ابیطالب با اوصاف تصریح کرده است نه با نام. پس امام پس از وی او بود و مردم به واسطة ترک اقتدا به او، بعد از پیامبر گمراه گشته و کافر شدند.
۱۱.۲ - سلیمانیه
آنها پیروان سلیمان بن جریر زیدی بودند که گفت: امامت شورایی است و با شرکت دو نفر از خوبان امت منعقد میگردد.
۱۱.۲.۱ - اعتقادات
او امامت مفضول را جایز دانسته و امامت ابیبکر و عمر را اثبات کرد؛ و گمان کرد که امت در بیعت با آن دو اصلح را کنار گذاشت؛ چون علی از آن دو نسبت به امامت سزاوارتر بود، لکن خطا در بیعت با آن دو موجب کفر و فسق نمیگردد؛ و سلیمان بن جریر نسبت به عثمان جرئت کرد و او را در حوادثی که برایش اتفاق افتاد، کافر میدانست.
۱۱.۳ - بتریه
آنها پیروان دو نفر بودند یکی حسن بن صالح بن حی (۱۰۰-۱۶۸ هجری) و دیگری کثیر النواء ملقب به ابتر.
۱۱.۲.۱ - اعتقادات
عقیده آنها در این باب مانند عقیده سلیمان بن جریر بود؛ الا اینکه درباره عثمان توقف کرده و نه او را مدح میکردند و نه ذم.
و بالجمله: بتریه و سلیمانیه از زیدیه بودند که در مقابل جارودیه قرار داشتند؛ چون جارودیه دو خلیفه را کافر میدانستند برخلاف آن دو.
و هر سه فرقه در اینکه مرتکبین کبیره از امت مخلد در آتش خواهند بود، همان عقیده بودند
و این فرقههای اصلی زیدیه بود که اکنون در حجاز و یمن و عمان پخش شدهاند.