قرطاس

حدسیات یکی از اقسام مواد قیاس است. منظور از حدسیات، قضایایی است که منشاء آن ها، حدس و گمان است؛ یعنی از راه حدس برای انسان محقق می شوند. مثلا فرض کنید که دانشمندی در گذشته با مشاهده قرائن و نشانه هایی حدس زده بود که ماه و زهره و دیگر سیارات منظومه شمسی… بیشتر »

تفاوت استدلال با یادآوری عمل استدلال با یادآوری و خاطره (قوه حافظه)فرق دارد. کار حافظه نوعی تکرار گذشته و دوباره به ذهن آوردن واقعه ای در گذشته است؛ در صورتی که کار استدلال، کشف و آفرینش و نوآوری است.در استدلال همواره هدفی مورد نظر است و ذهن، فعالانه در… بیشتر »

  به طور کلی حجت یا استدلال ( یعنی رفتن از قضایای معلوم به قضیه مجهول) بر سه قسم است. یعنی آن جا که می خواهیم از قضیه یا قضایای معلوم به قضیه ای مجهول دست یابیم، ذهن ما به سه گونه ممکن است سیر کند تا به هدف برسد: قیاس گاهی ذهن از قضایای کلی به نتایج… بیشتر »

جایگاه حجت و استدلال در منطق مقدمه مبحث حجت یا استدلال تعریف حجت یا استدلال چگونگی استدلال اهمیت حجت و استدلال اقسام حجت یا استدلال   جایگاه حجت و استدلال در منطق همان طور که می دانیم موضوع منطق عبارت است از معرف و حجت‏‏‎؛ یعنی علم منطق می خواهد به ما… بیشتر »

مشهور فلاسفۀ اسلامی به تبع فلاسفۀ مشّاء جوهر را پنج قسم می‌دانند: ← جوهر عقلی جوهری است که مجرد تام است؛ یعنی نه در اصل وجودش و نه در افعالش نیاز به ماده ندارد. ← جوهر نفسانی جوهری است که وجودش مجرد است؛ اما در مقام فعل و انجام افعالش نیاز به ماده دارد.… بیشتر »

جسمی سرخ رنگ را تصور می کنیم. دو چیز را از آن درک می کنیم: اولا این که جسمی هست و ثانیا این که رنگی وجود دارد که وابسته و قائم به این جسم است و این جسم محل و زیرنهادی است برای این سرخی. البته معلوم است که رنگ در تحقق و وجود خود، احتیاج به جسم دارد، یعنی… بیشتر »

جنس در اصطلاح فلسفه و منطق در مورد مفهومی کلی به کار می رود که مشترک میان انواع متفاوت یا به عبارت دیگر میان افرادی است که حقیقتشان با هم تفاوت دارد.( افراد مختلف الحقیقه ) مثلا انسان، مرغابی و زرافه هر کدام یک نوع هستند. حال اگر بپرسیم: این سه موجود،… بیشتر »

تصور تصور یکی از اقسام علم و آگاهی و در لغت به معنای تصویر چیزی را در نظر آوردن است. کلمه تصور به دو اعتبار فعلی و اسمی به کار می رود: معنای فعلی تصور در این معنا تصور یعنی: تصویر چیزی را در ذهن مجسم کنیم و در نظر آوریم. مانند اینکه تصویر دوستمان را در… بیشتر »

معنای اولیات و منشا یقین ما به آن ها اولیات یا بدیهات اولیه یا ضروریات، یکی از اقسام مواد قیاس است و منظور از آن، قضایایی است که خود بخود روشن و آشکار و ذاتا مورد تصدیق عقل هستند؛ یعنی عقل برای پذیرفتن آن ها احتیاج به چیز دیگر یا به عبارت دیگر، نیازی به… بیشتر »

استنتاج اصطلاحی است که در فلسفه و منطق به کار می رود. این واژه به معنای نتیجه گیری می باشد و منظور از آن این است که ذهن از یک حکم کلی، یک حکم جزئی را نتیجه بگیردو به اصطلاح از کلی به جزئی پی ببرد. مثلاً پس از آنکه بر ما ثابت شد که هر سیاره ای می چرخد، و… بیشتر »