فرق امام با پیامبر تبلیغی چیست؟(صرفه نظر از مقام معنویشان)
یا رب
1. ويژگى تمام پيامبران (اعم از پیامبران تبلیغی و تشریعی)، اين است كه به آنان وحى مى شود؛ در حالى كه به امام وحى نمى شود.
2. علامه طباطبایی (ره) می فرمایند : فرق امام با نبی در اين است كه نبی تنها دارای هدايت تشريعی و به اصطلاح ارائه كننده طريق است؛ اما امام افزون بر آن، دارای هدايت تكوينی هم هست، يعنی امام از نظر باطنی و نفوذ روحانی كه اثر وجودش در قلب انسان می تابد او را هدايت می كند و لذا مقام امامت يك نوع ولايت بر اعمال مردم است از نظر باطن كه توأم با هدايت می باشد.(ترجمه تفسير الميزان، ج 1، ص 372-382.) پس ، پیامبر تشریعی فقط وظیفه هدایت تشریعی مردم را دارد اما امام علاوه بر هدایت تشریعی ، هدایت تکوینی هم دارد. به بیان دیگر ؛ پیامبران راه را به مردم نشان می دهند (ارائه طریق) اما هدابت امام ، به نحو ايصال و رساندن به مقصد و مطلوب است؛ نه صرف ارائه طريق .
3. وظیفه امام اجرای دستور الهی است، در حالی که وظیفه رسول ابلاغ این دستورها می‌باشد.
انبياء مخصوصا پيغمبران تبليغی تنها مأمور ابلاغ رسالت، پيامبران پيشين و توضيح و تفسير آن بودند؛ اما امام علاوه بر آن پيشوايی است كه شخصا دارای سمت امر و نهی و تكليف و دستورات است و جامعه بشری را با مديريت صحيح به كمال رساند.(جعفر سبحانی، منشور جاويد، ج 5، ص 252).
شهید مطهری (ره) نیز می فرمایند :پيغمبران تبليغی فقط مبين و مفسر شرايع قبلی بودند؛ اما امام جانشين پيغمبر است در حل اختلاف مذهبی، يعنی امام حجت خداست در ميان مردم و وظيفه دارد كه اختلافاتی را كه اهل هوا و بدع و اهل اغراض به وجود می آورند، رفع كند او صلاحيت كافی و كامل دارد برای حل اين اختلافات. (مرتضی مطهری، خاتميت، ص 58.)
تذکر: منصب امامت، مقامى بالاتر و برتر از نبوت است كه برخى از پيامبران، از اين مقام برخوردار بودند. مثلا حضرت ابراهیم علیه السلام در پایان عمرشان و در زمان نبوتشان بعد از اینکه از آزمايشهاى مختلف الهى سربلند بيرون آمدند، مقام امامت به ایشان اعطا شد . “وَ إِذِ اِبْتَلى إِبْراهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِماتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قالَ إِنِّي جاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِماماً قالَ وَ مِنْ ذُرِّيَّتِي…(بقره/124)؛ ياد آور هنگامى كه خداوند، ابراهيم را به امورى چند، امتحان فرمود و او همه را به درستى به جا مى آورد، خداوند به او گفت: من تو را امام قرار خواهم داد. ابراهيم عرض كرد: آيا اين مقام امامت را به فرزندان من نيز عطا مى فرمايى…
