قرطاس

یا رب

” خليفه” به معنى جانشين است، ولى در اينكه منظور از آن در اينجا جانشين چه كسى و چه چيزى است مفسران احتمالات گوناگونى داده ‏اند.
بعضى گفته‏ اند منظور جانشين فرشتگانى است كه قبلا در زمين زندگى مى‏كردند.

و بعضى گفته‏اند منظور جانشين انسانهاى ديگر يا موجودات ديگرى كه قبلا در زمين مى ‏زيسته ‏اند.

بعضى آن را اشاره به جانشين بودن نسلهاى انسان از يكديگر دانسته‏ اند.

ولى انصاف اين است كه- همانگونه كه بسيارى از محققان پذيرفته‏ اند- منظور خلافت الهى و نمايندگى خدا در زمين است، زيرا سؤالى كه بعد از اين فرشتگان مى ‏كنند و مى ‏گويند نسل آدم ممكن است مبدء فساد و خونريزى شود و ما تسبيح و تقديس تو مى‏ كنيم متناسب همين معنى است، چرا كه نمايندگى خدا در زمين با اين كارها سازگار نيست.[1]

خداوند این قدرت را در انسان نهاده است که بتواند به اذن و اجازه اش دخل و تصرف کند، اگر انسان رشد کند و تقوای لازم را داشته باشد نیروهای نهفته وجودش بارور و شکوفا می شود، خداوند در مورد حضرت عیسی(علیه السلام) می فرماید:

«أَنِّي أَخْلُقُ لَكُمْ مِنَ الطِّينِ كَهَيْئَةِ الطَّيْرِ فَأَنْفُخُ فيهِ فَيَكُونُ طَيْراً بِإِذْنِ اللَّهِ وَ أُبْرِئُ الْأَكْمَهَ وَ الْأَبْرَصَ وَ أُحْيِ الْمَوْتى‏ بِإِذْنِ اللَّهِ وَ أُنَبِّئُكُمْ بِما تَأْكُلُونَ وَ ما تَدَّخِرُونَ في‏ بُيُوتِكُمْ إِنَّ في‏ ذلِكَ لَآيَةً لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنين»[2]( من از گل براى شما چيزى به صورت پرنده مى‏سازم، پس در آن مى ‏دمم كه به اراده خداوند پرنده‏ اى مى‏ گردد، و كور مادرزاد و پيس را بهبود مى ‏بخشم و مردگان را به اراده خداوند زنده مى ‏كنم، و شما را از آنچه مى ‏خوريد و آنچه در خانه‏ هايتان ذخيره مى ‏كنيد خبر مى‏ دهم. حقا كه در اين نشانه ‏اى (از توحيد و علم و قدرت خدا و نبوت من) است براى شما اگر مؤمن باشيد).