قرطاس

حسد آثار زیانباری در فرد و جامعه به بار می آورد. برخی از آنها عبارتند از:

1- از بین رفتن ایمان
مهم ترین اثر حسادت، کفر است. امام صادق (ع) می فرماید:

وَ الْحَسَدُ هُوَ أَصْلُ الْکفْر[1]

حسادت، ریشه و اساس کفر است.

امام باقر (ع) می فرماید:

إِنَّ الْحَسَدَ لَیأْکلُ الْإِیمَانَ کمَا تَأْکلُ النَّارُ الْحَطَب[2]

به یقین حسد، ایمان را از بین می برد، همان گونه که آتش، هیزم را می سوزاند.

2- از بین رفتن نیکی ها و ایجاد رذایل اخلاقی
یکی از آثار زیان بار حسادت، زوال حسنات و ایجاد رذایل اخلاقی است. زیرا اگر حسود، این بیماری روحی را درمان نکند و روز به روز نهال حسادت در قلب او ریشه بدواند، نمی تواند بر حسادت و آثار آن چیره شود و گرفتار اعمال زشتی مانند غیبت شخص محسود یا تهمت و افترا به او و همچنین حالات و صفات نکوهیده ای مانند بخل و بدخواهی خواهد شد.

امام سجاد (ع) فرمود:

… ثُمَّ الْحَسَدُ وَ هِی مَعْصِیةُ ابْنِ آدَمَ حَیثُ حَسَدَ أَخَاهُ فَقَتَلَهُ فَتَشَعَّبَ مِنْ ذَلِک حُبُّ النِّسَاءِ وَ حُبُّ الدُّنْیا وَ حُبُّ الرِّئَاسَةِ وَ حُبُّ الرَّاحَةِ وَ حُبُّ الْکلَامِ وَ حُبُّ الْعُلُوِّ وَ الثَّروَة[3]

سپس حسد و آن گناه فرزند آدم بود هنگامی که به برادرش حسد ورزید و او را کشت. پس از حسد خصلت های زیر منشعب می شود: حب زنان، حب دنیا، حب جاه و مقام، حب راحتی، حب سخن گفتن، حب برتری طلبی و ثروت.

3- بیماری روحی
کسی که همیشه به فکر داشته های دیگران است و حسرت آن را می خورد، دائماً ناراحت است و همین امر سبب بیماری روانی او می شود. امام صادق (ع) فرمود:

الْحَاسِدُ مُضِرٌّ بِنَفْسِهِ قَبْلَ أَنْ یضِرَّ بِالْمَحْسُود[4]

حسود پیش از آن که به طرف مقابل ضرر بزند، به خود ضرر می زند.

4- بیماری های جسمی
یکی از آثار حسادت که از دید بیشتر مردم پنهان است، بیماری های جسمی است. افراد حسود نه تنها از نظر روانی، اندوهگین و رنجورند، از نظر جسمی نیز بیمارند.

امام علی (ع) فرمود:

الْحَسُودُ أَبَداً عَلِیل[5]

حسود، همیشه بیمار است.

5- تنهایی
چون حسود نمی تواند خوشی ها و نعمت های دیگران را تحمل کند، به چند دلیل دوستان خود را از دست می دهد و کسی نیز با او دوست نمی شود. نخست این که وقتی کسی در درون خود احساسی همچون حسادت دارد، نمی تواند برای همیشه آن را در درون خود نگه دارد و سرانجام در شرایطی آن را آشکار می کند. در نیتجه اطرافیان و دوستانش با دیدن حرکات و حالات ناپسند او، از وی دلزده می شوند. دوم این که خود فرد حسود، نمی تواند با کسی ارتباط دوستانه داشته باشد و در مجالس شرکت کند. هرچند برای ایجاد ارتباطات دوستانه هم بکوشد، ولی وجود چنین حالتی به او اجازه چنین کاری را نمی دهد. امام علی (ع) فرمود:

الْحَسُودُ لَا خُلَّةَ لَه[6]

حسود، دوستی ندارد.

6- سرچشمه جنایات
نخستین گناه انسان در این کره خاکی، حسادت قابیل به هابیل بود که نتیجه آن هم چیزی جز قتل هابیل به دست برادرش نبود.

امام سجاد (ع) در این زمینه می فرماید:

حسد، گناه فرزند آدم است، هنگامی که به برادرش حسد ورزید و در نتیجه او را کشت.[7]

7- چشم و هم چشمی
از آثار مشهود و رایج حسادت، چشم و هم چشمی است که متأسفانه در جامعه ما زیاد به چشم می خورد. وقتی فرد حسود از دست رفتن نعمت دیگران را ناممکن دید و تلاشش در این راستا به ثمر ننشست، می کوشد تا دست کم خود را هم سطح او کند و بتواندکمی شعله حسادت درون خود را فرو نشاند و بر عقده حقارت خویش سرپوش بگذارد. از این رو، به تقلیدها و تبعیت های جاهلانه روی می آورد. شاید در نگاه نخست این حالت ساده به نظر آید، ولی همین چشم و هم چشمی هاست که بسیاری از رسوم پوچ و دست و پاگیر را در جامعه به وجود می آورد و در نتیجه جلوی بسیاری از پیشرفت ها را سد می کند. در سطح کلان نیز این مسأله پیامدهای زیان بار خود را بر جای می گذارد. بخش زیادی از تجملات و رفاه طلبی که در جامعه بین مردم وجود دارد و هر روز جامعه را به سمت فقر، فاصله طبقاتی و مشکلات اقتصادی دیگر سوق می دهد، نتیجه همین چشم و هم چشمی ها و حسادت هاست.

8- عذاب جهنم
عذاب جهنم، از دیگر پیامدهای حسادت است که گریبان گیر حسود می شود. علت این امر روشن است، زیرا با توجه به آثاری که برای حسادت وجود دارد، نمی توان انتظاری جز آتش جهنم برای حسودی که از این گناه خود توبه نکرده است، داشت.

پی نوشت ها

[1] . اصول كافى، ج 5، ص 505.

[2] . بحارالانوار، ج 70، ص 237.

[3] . بحارالانوار، ج 70، ص 20.

[4] . بحارالانوار، ج 70، ص 255.

[5] . تصنيف غررالحكم، ص 301.

[6] . غررالحكم، ص 885.

[7] . وسائل الشيعه، ج 16، ص 8.